Miasto Czeska Lipa położone jest w Czechach Północnych, w zachodniej częśći województwa Libereckiego, w odległości 74 kilometrów od Pragi.
Czeska Lipa to miasto o długiej historii, którego centrum miasta zostało uznane za miejską strefę zabytków. Przez miasto płynie rzeka Ploučnica, między meandrami której w XIII w. został założony zamek wodny Lipy.
Początki miasta Czeska Lipa sięgają końca XIII w. Wtedy szybko rozwijająca się słowiańska osada w podgrodziu zamku wodnego Lipy zaczęła zamieniać się w miasto.
Położenie miasta na ważnym szlaku handlowym stale napędzało rozwój rzemiosł (m.in. garncarstwo, tkactwo, sukiennictwo). W XV w. Czeska Lipa otrzymała przywileje miasta królewskiego (prawo gminowładztwa, prawo milowe, prawo warzenia piwa, prawo do targowisk, prawo wolnego przejazdu oraz prawo do wybudowania murów obronnych).
W XVIII w. Czeska Lipa zaliczana była do najbardziej zaludnionych miast czeskich. Była jednym z pierwszych miast w Czechach, w którym została otwarta manufaktura. Prawdziwą popularność w kraju i zagranicą zagwarantowały Czeskiej Lipie perkale – manufaktury do nadruku tekstylii. Wielkie pożary w 1787 r., a przede wszystkim w 1820 r., kiedy to w ciągu niecałych 4 godzin spłonęło ponad 500 domów i 6 manufaktur, zniszczyły większą część historycznej zabudowy, do tej pory przeważnie jeszcze drewnianej. Nowe domy – w stylu empire i biedermeier – były już murowane.
Druga połowa XIX w., to rozwój życia politycznego, społecznego i kulturalnego, który wzbogacił miasto o szereg budynków użyteczności publicznej zbudowanych w stylu historycznym, a na przełomie wieków – w stylu secesji.
Niestety w latach 70. i 80. postawiono bloki blisko centrum historycznego, co definitywnie zmieniło jego oblicze. Od początku lat 90. ma miejsce renowacja centrum, które zostało uznane za miejską strefy zabytków.
Zabytki
Historyczne centrum miasta – miejska strefa zabytków
Rynek (plac T.G. Masaryka) z zachowaną zabudową historyczną, fontanną w stylu empire z delfinami i kolumną morową Najświętszej Trójcy.
- Klasztor Augustynów
Założony w 1627 r. przez Albrechta z Valdštejna na miejscu małego zamku berkowskiego w związku z założeniem liceum. Po środku klasztornych krużganków znajduje się kaplica loretańska z roku 1698. W osi zachodniego skrzydła krużganków znajduje się dawna kaplica Najświętszej Trójcy z obrazem na ołtarzu pochodzącym od mistrza Ing Raaba. W skrzydle południowym zostały wybudowane Święte schody. Obecnie w budynku znajduje się Muzeum Krajoznawstwa i Galeria.
Park Miejski
Założony w 1875 roku, jeden z największych w Czechach (7 ha) w ubiegłych latach duma miasta, obecnie stopniowo odnawiany.
- Kościół Wywyższenia św. Krzyża
Gotycka jednonawowa budowa z pięciobocznym przedsionkiem i namiotowym dachem z 1385 r. Ołtarz główny pochodzi z roku 1697. Po stronie południowej znajduje się gotycki portal z herbami Berków z Dubé i Lipy. Dwie barokowe ławy chórowe pochodzące ze zlikwidowanego kościoła św. Mikołaja w Pradze z ośmioma obrazami na oparciach, które pochodzą z pracowni czeskolipskiej malarki Hauptmannové – Sommerové.
- Kościół św. Marii Magdaleny
Późnogotycki, pierwotnie z XIII w. Obecny wygląd pochodzi z 1872 r., został odnowiony w 1958 r. Po stronie północnej znajduje się barokowy budynek probostwa.
Kolumna morowa z rzeźbami rzeźbiarza J. Ch. Ulricha pochodzi z 1681 r. Odnowiona w latach 1996 – 1997.
Renesansowy belweder, Czerwony dom
Pierwotnie zamek myśliwski zbudowany przez Ditricha Jerzego Berkę z Dubé w1583 r. W roku 1883 został stylowo odrestaurowany przez profesora Steffena. Wewnętrzne malowidła naścienne zostały w większości zniszczone, na elewacji znajduje się pas z motywami myśliwskimi, a nad kolumnami galeria z popiersiami kobiet i mężczyzn (środkowe przedstawia poetę Dantego). Prace restauratorskie były prowadzone również w latach 1931-33 i 1983.
- Zamek Lipy
Pierwotnie twierdza wodna z XIII w., zachowała się jedynie część zamkowych murów i dwie gotyckie bramy. W XV i XVII w. przebudowano ją na zamek renesansowy, w późniejszych czasach wykorzystywano jako cukrownię. Zamek został, aż do pozostałości sklepień na parterze, zniszczony ostrzałem w latach 50.
- Ruchomy jaz z zamknięciem dachowym na rzece Ploučnicy
Wybudowany w 1910 r., według konstrukcji Ing J. Záhorského.
- Cmentarz żydowski
Założony prawdopodobnie w 1479 r., zlikwidowany w 1905 r. Najstarszy pomnik został umieszczony na wschodniej stronie cmentarza. Z wielu cennych nagrobków z nowszych lat ciekawa jest przede wszystkim iglasta kolumna z czarnego granitu oznaczająca miejsce ostatniego spoczynku 32 ofiar czeskolipskich Żydów łącznie z rabinem, zamęczonych w barbarzyński sposób przez pandurów podczas napaści w roku 1745.
Sport
Miasto Czeska Lipa daje możliwości uprawiania licznych sportów. Znajdują się tu dwa centra bowlingu, kilka fitness klubów, solarium, dwie pływalnie, strzelnica sportowa, korty tenisowe, boisko do gry w siatkówkę, kilka klubów jazdy konnej oraz aeroklub oferujący loty widokowe i hala sportów zimowych.
OKOLICA
Kraina Czeskolipsko
Geograficznie Czeskolipsko jest położone na północnym pograniczu Czeskiej Republiki, w skład którego wchodzi część Czeskiego Śródgórza i Gór Łużyckich. Centrum Czeskolipska tworzą rozległe stawy, które wraz z piękną przyrodą są nazywane północno-czeską Riwierą. Środkowa i południowa cześć powiatu czeskolipskiego jest obecnie nazywana Krajem Machy. Okolice Czeskiej Lipy po raz pierwszy nazwano tak w przewodniku turystycznym z 1961 r. Swą nazwę Czeskolipsko zyskało na cześć K.H. Máchy, poety romantycznego z XIX w., który pokochał te tereny ze względu na ich romantyczne piękno i inspirował się nimi w swym najważniejszym dziele – „Máj”. Ukształtowanie krainy do dziś łączy się romantycznie ze skałami i ruinami zamkowymi. Całe Czeskolipsko pokrywają lasy – w górach iglaste, na podgórzu i w dolinach bory mieszane i buki na magmatydach.
Niezależnie od tego, gdzie zaczną Państwo zwiedzanie krainy Czeskolipska, wszędzie znajdą Państwo coś interesującego. Zapraszamy więc na wycieczkę po krainie stawów i jezior, piaskowców i sosen……
Turystyka piesza
Czeskolipsko oferuje bardzo dobre warunki dla turystyki pieszej. Teren jest pokryty gęstą siecią oznakowanych szlaków turystycznych, które zawiodą Państwa w najpiękniejsze i najciekawsze miejsca. Duża ilość obiektów rekreacyjnych gwarantuje wystarczające zaplecze noclegowo-gastronomiczne.
Turystyka rowerowa
Trasy rowerowe prowadzą przeważnie pod drogach o mniejszym ruchu, drogach leśnych i polnych. Mapy tras rowerowych można dostać w punktach informacyjnych.
Droga rowerowa z Czeskiej Lipy do Wilczej Kopalni powstała na miejscu zlikwidowanej trasy kolejowej i jest całkowicie oddzielona od ruchu drogowego. Oferuje przyjemną i całkowicie bezpieczną wycieczkę dla rodzin z małymi dziećmi czy turystów rowerowych tylko „od święta”.
Ambitnego zamiaru wybudowania wyjątkowej trasy rowerowej na miejscu zlikwidowanej trasy kolejowej podjął się związek gmin Varhany, którego członkami są zarówno Czeska Lipa, jak i Horní Libchava, Nový Oldřichov, Volfartice i Kamenický Šenov. Jeśli starania związku zakończą się sukcesem, niedługo powstanie wyjątkowa trasa o długości 19 km łącząca dwa miasta – Czeską Lipę i Kamenický Šenov oraz umożliwi bezpieczne wycieczki z Czeskie j Lipy aż do Pańskiej Skały w Kamenickém Šenově, potocznie nazwanej Organami.
Stawy
Okolice Czeskiej Lipy charakteryzuje duża ilość stawów. Najciekawszym jest bez wątpienia Jezioro Machy, ulubione miejsce rekreacji nie tylko dla miłośników sportów wodnych, ale warto wspomnieć również o grupie Stawów Holenderskich w Stráži pod Ralskiem, Hamerskim stawie w Hamru na Jezeře czy interesującym z ornitologicznego punktu widzenia Stawie Novozámeckým
